Vandaag is 11 december en is het alweer 12 jaar geleden dat mijn vader plotseling overleed en ik mis hem nog iedere dag. Toen hij net overleed moest ik rouwen om er uiteindelijk mee te kunnen leven. Want meer is het niet, je leert leven met het feit dat je iemand die heel dierbaar voor je is moet missen. Of dit nu één van je ouders is, je kind, je partner, broer, zus, vriend, vriendin of iemand anders is waar jij heel veel van houdt. Je moet door, want het leven gaat nu eenmaal door. Maar hoe doe je dat? Hoe ga je om met het gemis van een dierbare?
Neem tijd om te rouwen
Veel mensen voelen de druk om snel te rouwen. Wat absolute onzin is. Want voor rouw moet je de tijd nemen. Als je iemand verliest die je dierbaar is doorloop je een rouwproces. Dit proces omhelst verschillende fases. Je doorloopt ze allemaal alleen beleeft iedereen dit op haar eigen manier.
Ik schreef hier vorig jaar op de sterfdatum van mijn vader een blog over. Lees de blog over rouw zeker als je hier nu midden in zit. Het zal je helpen begrip voor jezelf te krijgen. Ik dacht namelijk met momenten dat ik gek werd, maar dat was natuurlijk helemaal niet zo. Het enige wat ik deed was gewoon rouwen om het het grote verlies dat ik geleden had. Ik was dan wel al volwassen, ik werd ook ineens een halve wees. En ja, een ouder hoort voor zijn of haar kind te sterven, maar niet als ze pas 62 jaar oud zijn. Neem de tijd om je verdriet tot je te nemen, om het echt te voelen en om uiteindelijk dat verdriet los te laten.
Het rouwen stopt, maar het gemis is voor altijd
Als het rouwen stopt, gaat het gemis verder. En als ik het heb over het stoppen van rouwen, wil dat niet zeggen dat je nooit meer verdrietig bent of nooit meer huilt. Ik kan nog steeds huilen als ik denk aan het feit dat ik mijn vader nooit meer zal zien, nooit meer zal ruiken, nooit meer zal voelen en nooit meer zal horen. Ook na 12 jaar doet dat nog steeds pijn. En ook na 12 jaar mis ik mijn vader nog steeds. Dat zal ook nooit verdwijnen, maar ik heb inmiddels geleerd hoe ik hiermee om moet gaan.
Hoe ga je om met gemis van een dierbare
Ik ben geen arts, psycholoog of psychiater, maar ik ben van mening dat iedereen dit op haar eigen manier doet. Maar er zijn natuurlijk wel tips die ik je kan geven hoe ik hiermee omga. Hoe ik ervoor zorg dat het gemis zo min mogelijk impact op mijn dagelijks leven heeft. Hoe ik met dat gemis toch een gelukkig leven kan leiden.
Hou degene die je mist leven met de herinneringen die je aan diegenen hebt. Denk aan diegene, praat over diegene, deel jouw herinneringen aan diegene en kijk foto’s en filmpjes. Doe dit direct nadat diegene overleden is. Hoeveel pijn het op dat moment ook doet. Wat je hiermee creëert is dat diegene nooit vergeten zal worden, maar hiermee zorg je ook dat het geen taboe is om over diegene te praten. Zou je altijd zwijgen en nooit over diegenen praten of aan diegene denken, en het gebeurt ineens wel een keer dan doet het intens veel pijn. Al het ‘oude’ zeer komt dan naar boven en je kan bijna weer van voor af aan beginnen met het rouwen.
1. Laat het gemis toe wanneer jij het toe wil laten. Dit klinkt misschien een beetje vaag, maar dat is het niet. Zorg dat het gemis je niet overvalt. En dit zal in het begin niet makkelijk zijn. Vecht er dan alsjeblieft niet tegen, maar laat het dan wel gewoon toe. Alleen is het in sommige gevallen niet handig als je ineens overvallen wordt door gemis en verdriet. Bijvoorbeeld als je aan het werk bent en het niet mag gebeuren dat je fouten maakt. Stel, je bent arts en zit midden in een operatie. Maar ook als je in de auto zit en op een een drukke weg rijdt. Je moet je dan concentreren en focussen op wat je op dat moment doet.
2. Waak ervoor dat je niet verhard. Door op momenten je gevoel uit te schakelen kan je hard worden. Dit is natuurlijk niet de bedoeling. Daarom is het ook enorm belangrijk om het gemis regelmatig wel toe te laten. Om even echt te voel en te huilen. Ik merk dat het in de loop der jaren lastiger is om dat intense verdriet te voelen. Ik heb namelijk geaccepteerd dat mijn vader niet meer onder ons is. Maar ik weet ook dat het juist goed is om soms toch even die pijn te voelen.
Als het me niet lukt om dit gevoel op te wekken, kijk ik naar de dvd van de uitvaart van mijn vader. En dan de director’s cut, dus de ongecensureerde versie. De versie die alleen ik ken. Waar ik mezelf zie met het intense verdriet, waarop mijn vader te zien is die in de glazen kist wordt gelegd in het huis van mijn ouders en ga zo maar door. Als ik die dvd kijken vloeien mijn tranen rijkelijk. En na zo’n gigantische huilbui voel ik me altijd beter.
3. Troost je met de gedachte dat degene die je moet missen wil dat jij gelukkig bent. Zeg nou eerlijk, zou diegene willen dat jij ongelukkig bent? Dat je je leven on hold zet? Nee! Diegene hield van jou en wil dat jij alles uit het leven haalt dat erin zit. Doe dat. Ik doe altijd alsof mijn vader vanaf zijn wolk op mij neerkijkt. En ik wil dat hij trots op me is hoe ik in het leven sta en trots is op de keuzes die ik maak. Dat geeft mij zo’n enorm sterk gevoel.
Hoe ga je om met het gemis van een dierbare
Hoe je omgaat met het gemis van een dierbare? Een eenduidig antwoord is er niet. Dit is hoe ik ermee omga. Doe ik dit namelijk niet dan ga ik eraan onderdoor. Ik wil van mijn leven genieten en gelukkig zijn. Maar sta ook zeker toe dat ik kwetsbaar ben. En ik weet dat mijn vader dit ook voor mij wil. Ik heb een gezin waarvoor ik door moet gaan, een moeder die nog vol in het leven staat en met wie ik oud wil worden.
Daarom kies ik ervoor om mijn vader te missen, maar om het gemis geen impact op mijn leven te laten hebben. Dat wil niet zeggen dat ik mijn vader niet mis en dat ik niet van hem hou. Nee, het wil alleen zeggen dat ik in het hier en nu leef en weet dat mijn vader op mij wacht. Ooit zullen we elkaar weer zien. En ik hoop dat hij dan nog net zo ruikt als in mijn herinnering, dat ik net als vroeger tegen zijn dikke buik in slaap kan vallen. Wie zal het zeggen….
Kom als de wind die je voelt en de regen
Volg wat je doet als het licht van de maan
Zoek me in alles dan kom je me tegen
Fluister mijn naam
En ik kom eraan
20/03/1946-11/12/2008
